Çevrenizin Karar Alma Sürecinize Etkisi: Dalışta Performans Şekillendici Faktörler

Dalış bağlamında "İnsani Faktörler" (Human Factors) nedir ve neyi ifade eder diye sorulduğunda, bazen The Human Diver’ın (THD) sloganlarından birini kendi kelimelerimle aktarırım:
“Doğru kararı vermeyi kolaylaştırmak, yanlış kararı vermeyi zorlaştırmak.”
Günün sonunda hedefimiz bu. Ancak bazen gözden kaçırdığımız şey, çevremizin karar alma sürecimiz üzerindeki etkisidir.

Burada devreye giren birçok faktör var ama ben doğrudan kendi karar verme yetimi etkileyen iki faktöre odaklanmak istiyorum.

İlki, işim gereği sürekli seyahat etmemle ilgili. Genellikle derslerin öncesine veya sonrasına birkaç gün ayırıp jetlag’i atlatacak zamanım olmuyor.  Bu da şu anlama geliyor: Sınıfın ilk birkaç günü boyunca performansım etkileniyor ve genelde ancak üçüncü gün civarında %100'üme ulaşabiliyorum. Ama gösteri devam etmeli! Bunun farkında olarak, uçağa biner binmez uyku düzenimi toparlamaya ve bulabildiğim her an dinlenmeye çalışıyorum. Şanslıyım ki derslerin ilk günleri genellikle en stresli günler olmuyor ve geçmiş tecrübelerime dayanarak neler olacağını öngörebiliyorum. Yine de yaş ilerledikçe bu stratejilerin etkisi azalıyor ve yeni gerçekliğe göre kendimi uyarlamam gerekiyor.
Yolculuk sırasında ne yediğime dikkat etmek ve yeterince su içmek, faydalı bulduğum yöntemlerden biri. Ancak asıl mesele şu: Yorgunluk ve bitkinlik karar verme sürecini ciddi şekilde etkiler ve bizim bunu fark edip gerekli önlemleri almamız gerekir.

İkinci performans şekillendirici faktör ise evdeyken ve Pasifik Kuzeybatı bölgesinde eğitim verdiğimde karar alma sürecimi etkileyen bir unsur. Buradaki su oldukça soğuk. Bazı yerlere kıyasla aşırı olmasa da sıcaklıklar genelde 7-13°C aralığında. Soğuk, kesinlikle bir performans şekillendirici faktördür ve bizi birden fazla şekilde etkiler. İlk olarak, soğuk sularda daha kalın içlikler ve eldivenler giymek zorundayız; bu da hareket etmeyi zorlaştırır. Yüzerlik ve denge kontrolü daha zor hale gelir, ekipmanla su altında uğraşmak gibi ince motor beceri gerektiren işlerse daha da karmaşıklaşır. Bu durum sadece fiziksel olarak zorlayıcı olmakla kalmaz, aynı zamanda zihinsel stresi artırır ve performans kaygısını tetikler.

Soğuk ayrıca bilişsel yetimizi de etkiler. Araştırmalar, soğuğun hafıza, işlem hızı, dikkat ve yürütücü işlev gibi zihinsel süreçler üzerinde olumsuz etkileri olduğunu göstermiştir. Bu durumun teorisi şuna dayanır: Vücudumuz iç organlarımızı sıcak tutmak için beyinde vazokonstriksiyon (damar daralması) uygular — tıpkı ayaklarımızın ve ellerimizin üşümesine izin verip çekirdek sıcaklığımızı koruması gibi.

Kısacası, vücut ısımız düştükçe sağlıklı karar verme yetimiz azalır ve bu sadece çevresel koşulların bir sonucudur.
Buna karşı koymak için elimden geldiğince ısıtmalı sistemlere sahip içlikler kullanmaya çalışıyorum. Ancak yaptığım dalış türleri genellikle uzun süre suda kalmayı gerektiriyor ve suyun içinde kaldıkça üşüyor, bu da karar alma kabiliyetimi daha da azaltıyor.

Ve kötü haber şu: Bu durum genellikle dalışın sonunda — yani dekompresyon ve çıkış stratejileri gibi kritik kararların alındığı anda — daha fazla etkisini gösteriyor.

Yorgunluk ve sıcaklık gibi performans şekillendirici faktörler, iyi kararlar vermeyi zorlaştırabilir.
Bu durumda, her iki unsur da kararların yavaşlamasını sağlıyor!
Ancak bu etkilerin farkında olmak ilk savunma hattıdır. Bu etkilere karşı önlem almak sorunu tamamen çözmese de, önemli bir katkı sağlar.

Konunun Devamı için : Diver Performance and the Effects of Cold

Çeviri: Belya Avcı

Guy Shockey, The Human Diver eğitmenlerinden biridir. Aynı zamanda GUE Tech 2 ve CCR 2 eğitmeni olarak Kanada’daki Vancouver Adası merkezli çalışmaktadır.
Kendisi ve verdiği kurslar hakkında daha fazla bilgiye The Human Diver özgeçmişinde ve GUE Eğitmen Özgeçmişi sayfasında ulaşabilirsiniz.