Podejmowanie decyzji: normalizacja dewiacji w jaskiniowym nurkowaniu rebreatherowym

Ważne jest, aby wszyscy nurkowie zdawali sobie sprawę z świadomych i nieświadomych decyzji, które podejmują podczas planowania i wykonywania nurkowań. Jeśli ryzykowne zachowanie nie ma żadnych oczywistych negatywnych konsekwencji, bardzo łatwo jest, aby niebezpieczne działanie stało się nową normą. Dotyczy to zwłaszcza zespołów osiągających wysokie wyniki w nurkowaniu jaskiniowym i technicznym, gdzie łatwo jest popaść w rutynę, zwłaszcza jeśli zespół jest mały i nie podlega wielu wpływom zewnętrznym.

Na początku tego roku odbyłem interesującą rozmowę z kursantem nurkowania jaskiniowego z rebreatherem, która przypomniała mi, jak łatwo można normalizować łamanie zasad i dlaczego ważne jest, aby być świadomym decyzji, które mogą prowadzić do dryfowania. Planowaliśmy skomplikowane nurkowanie typu hub and spoke w Cenote Jailhouse. Większość standardów agencji dotyczących nurkowania jaskiniowego z rebreatherem nie wymaga szczególnie długich ani skomplikowanych nurkowań, a wiele kursów nurkowania jaskiniowego z rebreatherem obejmuje dość proste nurkowania, które można łatwo wykonać w obiegu otwartym. Uważam, że podczas nauki korzystania z rebreathera w środowisku overhead należy wykorzystać pełne możliwości sprzętu, dlatego planowaliśmy 4-godzinne nurkowanie z dużą ilością nawigacji.

(Nurek na CCR w syfonie Szwajcarskim)

Zdecydowaliśmy, że fajnie byłoby zobaczyć część Jailhouse, która nie jest zbyt często odwiedzana, a konkretnie obszar jaskini, który zawraca w kierunku głównej linii, skręcając w lewo na skrzyżowaniu w kształcie litery T w syfonie Szwajcarskim. Większość zespołów ma ograniczenia dotyczące na obieg otwartym gazowym/czasu i planuje odwiedzić bogato zdobioną, dłuższą część obszaru syfonu Szwajcarskiego, więc nie warto przepływać tego krótkiego, ale bardzo ładnego przejścia.

Koniec tej części jaskini znajduje się bardzo blisko linii, w której nurkowie wchodzą do syfonu Szwajcarskiego, nie więcej niż kilka długości ciała, i jest bardzo dobrze widoczny.

Podczas planowania nurkowania dyskutowaliśmy, w jaki sposób będziemy nawigować i znakować ten odcinek. Na tym poziomie szkolenia relacje opierają się w znacznie większym stopniu na mentoringu niż autokratycznych instrukcjach, a szczere dyskusje w bezpiecznym psychologicznie środowisku są bardzo satysfakcjonujące. Znaczenie bezpieczeństwa psychologicznego nie jest wystarczająco podkreślane podczas szkolenia nurków. Poczucie przynależności, bezpieczeństwo w nauce i popełnianiu błędów, możliwość wniesienia własnego wkładu oraz zgłaszania wątpliwości i kwestionowania planu nurkowania to elementy, które składają się na bezpieczeństwo i przyjemność z nurkowania.

Tablica informujåca o bezpiecze˜stwie psychologicznym w Underwater Tulum

 To podejście mentorskie jest również związane z pracami Tuckmana nad rozwojem zespołów. W ramach zajęć na wyższym poziomie lub zajęć technicznych przywództwo instruktora znajduje się w fazie „normowania” i „wykonywania”, charakteryzującej się zatarciem ról i łagodnym lub liberalnym stylem przywództwa.

Mój kursant początkowo zaproponował, abyśmy popłynęli wokół pętli, ponownie dołączyli do liny, którą już przepłynęliśmy, bez zakładania nowej liny, a następnie płynęli dalej do skrzyżowania T, gdzie skręcilibyśmy w prawo i kontynuowali nurkowanie. Wydaje się to rozsądnym rozwiązaniem, biorąc pod uwagę, że przepłynęliśmy ten odcinek kilka minut wcześniej i ponownie dołączylibyśmy do trasy tuż obok wyraźnie oznaczonej szpuli. Jednak złamałoby to jedną z podstawowych zasad nurkowania jaskiniowego – wymóg posiadania ciągłej liny prowadzącej z powrotem do bezpiecznego miejsca przez cały czas. W tym przypadku szanse na negatywne konsekwencje są znikome, odległość między linkami jest niewielka, widoczność doskonała, a my mamy doświadczony zespół z ogromnymi zasobami nurkowymi i ponad trzykrotnością ilości gazu potrzebnego do powrotu, nawet gdyby nasze rebreathery jednocześnie się zepsuły. Jest to dokładnie sytuacja, która może doprowadzić do normalizacji odstępstw od ustalonych procedur bezpieczeństwa. Gdy zaakceptujemy, że złamanie protokołu jest dopuszczalne, wzrasta prawdopodobieństwo dalszych odstępstw. Jeśli skok na odległość 3 m jest dopuszczalny i nie ma żadnych negatywnych konsekwencji, to dlaczego nie zrobić tego samego, gdy odległość między linami wynosi 5 m, 6 m lub 10 m, lub gdy widoczność jest nieco ograniczona?

Omówiliśmy tę opcję i zdecydowaliśmy się wrócić dłuższą drogą!

Przestrzeganie zasad nie jest łatwe, gdy margines błędu wydaje się niewielki lub występują inne czynniki, takie jak efekt utopionych kosztów. Normalizacja odstępstw nie polega na łamaniu zasad jako takich, ale raczej na społecznej akceptacji stopniowego osłabiania ustalonych standardów. A ponieważ jesteśmy istotami społecznymi, gdy proces ten już się rozpocznie, znacznie trudniej jest przywrócić poprzedni stan, ponieważ mamy już „dowody” na to, że ostatnie odstępstwo nie było niczym złym.

Posiadanie jasnych standardów w zespole ułatwia wskazywanie odchyleń. Bezpieczne psychologicznie omówienie pozwala zidentyfikować i skorygować rozbieżności między tym, co powinno się wydarzyć, a tym, co faktycznie się wydarzyło. Bezpieczeństwo psychologiczne nie polega na byciu miłym, ale na szczerości wobec siebie nawzajem, nawet jeśli jest to trudne.

 Lanny Vogel jest instruktorem nurkowania jaskiniowego, technicznego i z wykorzystaniem rebreatherów, pracującym w pełnym wymiarze godzin w Tulum w Meksyku. Jest właścicielem i głównym instruktorem w Underworld Tulum oraz członkiem lokalnej komisji ds. bezpieczeństwa i utrzymania lin jaskiniowych. Regularnie występuje na targach nurkowych, gdzie porusza tematy związane z nurkowaniem jaskiniowym i czynniki ludzkie. Od wielu lat jest zagorzałym zwolennikiem włączania zasad dotyczących czynników ludzkich do szkolenia nurków.

Ile razy podczas nurkowania poszedłeś na pozornie niewielkie kompromisy, które łatwo mogły stać się „nową normą”? Świadomość tego, w jaki sposób podejmujemy decyzje, w tym badanie normalizacji dewiacji, jest kluczowym elementem internetowego kursu Essentials oraz stacjonarnych zajęć z zakresu umiejętności praktycznych organizowanych przez The Human Diver. Kliknij tutaj, aby sprawdzić, jakie zajęcia są dostępne w Twojej okolicy.

Jeśli jesteś ciekawy i chcesz otrzymywać cotygodniowy biuletyn, możesz zarejestrować się tutaj i wybrać opcję „Newsletter” z dostępnych opcji.

Andrzej jest instruktorem nurkowania technicznego i nurkowania na obiegach zamkniętych. Pracuje jako konsultant do spraw bezpieczeństwa i wydajności w branży nurkowej. Z wykształcenia jest psychologiem ze specjalizacją w psychologii społecznej i psychologii bezpieczeństwa. Jego główne zainteresowania w tych dziedzinach związane są z wydajnością człowieka w ekstremalnych środowiskach oraz budowaniem zespołów o wysokiej wydajności.  Andrzej ukończył studia podyplomowe w zakresie archeologii podwodnej i zdobył doświadczenie w roli osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo nurkowania w projektach naukowych- DSO. Od 2023 roku jest instruktorem Human Factors, prowadzi polski oddział The Human Factors. www.podcisnieniem.com.pl