Wyzwania związane z bezpieczeństwem psychologicznym

W Human Diver dużo mówimy o bezpieczeństwie psychologicznym, o tym, że gdy bezpieczeństwo psychologiczne jest obecne, zespół jest bardziej wydajny, odnosi większe sukcesy i jest bardziej zaangażowany. Mówimy również, że jako liderzy oraz instruktorzy powinniśmy dążyć do zapewnienia bezpieczeństwa psychologicznego w naszej grupie. Ale ile czasu zajmuje stworzenie „psychologicznie bezpiecznego” środowiska?

W moim klubie nurkowym wydajemy certyfikaty na OWD przez cały weekend. Instruktor i divemaster są sparowani z 4 studentami i mają za zadanie wyszkolić tych studentów, aby stali się nurkami. Instruktor i divemaster znają się, ale mogli wcześniej nie pracować jako zespół. Kursanci najczęściej znają swojego partnera (ale nie zawsze) i po raz pierwszy spotykają się z instruktorem, divemasterem i innymi kursantami na początku weekendu. Czy w tym kontekście bezpieczeństwo psychologiczne jest osiągalnym celem?

Czym jest bezpieczeństwo psychologiczne?

Bezpieczeństwo psychologiczne odnosi się do przekonania, że nikt nie zostanie pokrzywdzony lub upokorzony za zgłaszanie pomysłów, pytań, wątpliwości lub popełnionych błędów w zespole. Jest to poczucie, że można być sobą bez obawy o osąd lub negatywne konsekwencje. Bezpieczeństwo psychologiczne jest głęboko zakorzenione w zaufaniu. Jeśli ufasz swoim odbiorcom, będziesz mógł zadawać pytania, wyrażać swoje obawy i dzielić się swoimi słabościami.

Ile czasu zajmuje zbudowanie zaufania, gdy zostaje się wrzuconym do zespołu nieznajomych? Myślę, że odpowiedź jest inna dla każdego i zależy od naszych wcześniejszych doświadczeń.

Wracając do certyfikacji na wodach otwartych, ze względu na nasze zasady i normy społeczne, instruktor, jako lider grupy, będzie początkowo obdarzany zaufaniem. Dlatego to on nadaje ton i atmosferę. Divemaster musi być moderatorem.

Najważniejsze wskazówki

Jak to zrobić:

• Poświęć czas na udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania.
• Uśmiech! Wyglądaj i bądź naprawdę szczęśliwy, że tam jesteś, zamiast spieszyć się z zakończeniem „zadania”.
• Zmaksymalizuj wpływ komunikacji niewerbalnej - często to właśnie subtelne sygnały niewerbalne robią różnicę.

Kiedy ludzie są nowi w grupie, dość szybko wychwycą te oznaki otwartości, co powoli stworzy psychologicznie bezpieczne środowisko. Widząc to, będą bardziej skłonni do odtworzenia tego rodzaju środowiska w swoich przyszłych działaniach nurkowych. Jednak mały błąd, ktoś czujący się napiętnowany lub jakieś nieodpowiednie sformułowanie, szybko sprowadzi atmosferę z powrotem do zera. Liderzy muszą zwracać uwagę na takie sytuacje, aby zapobiec zaszkodzeniu środowisku, które chcą zbudować. Przyznanie się do niewłaściwej reakcji jest sposobem na odwrócenie właśnie stworzonej luki. Bezpieczeństwo psychologiczne buduje się małymi krokami, ale można je całkowicie zniszczyć w jednej chwili.

Stworzenie poczucia bezpieczeństwa psychicznego nie jest dziełem przypadku. Wymaga świadomych wysiłków na rzecz budowania atmosfery wsparcia i bezpieczeństwa. Podczas pierwszego spotkania z grupą kursantów lub nowym zespołem nurków, jako lider (instruktor lub najbardziej doświadczony nurek) powinieneś zadbać o nadanie odpowiedniego tonu. Po pierwsze, zachęć wszystkich do otwartej rozmowy. Poproś każdego uczestnika, aby się przedstawił i podzielił się swoimi oczekiwaniami, możliwościami oraz ewentualnymi obawami. Nie musi to być długie – wystarczy około minuty na każdego członka zespołu. Efekt będzie jednak ogromny – dzięki otwartej rozmowie od samego początku wszyscy poczują, że mogą dzielić się swoimi przemyśleniami i obawami. Po drugie, powstrzymaj się od oceniania. Jako lider bądź otwarty na wszystkie obawy i pytania – nie przewracaj oczami ani nie wzdychaj. Jedno westchnienie może zniweczyć wszystkie dotychczasowe wysiłki. Jak wspomniano wcześniej, sygnały niewerbalne mają ogromną moc.

Stworzenie środowiska bezpiecznego pod względem psychologicznym oznacza, że kursant od samego początku będzie czuł, że może komunikować swoje obawy. I właśnie to powinien starać się odtworzyć w swojej grupie nurkowej. Jako bardziej doświadczony nurek w zespole, masz obowiązek budować poczucie bezpieczeństwa psychicznego wśród członków swojego zespołu.

Dzielenie się błędami

Wszyscy powinniśmy nauczyć się dzielić naszymi błędami - błędy są częścią procesu uczenia się. Bezpieczeństwo psychologiczne zachęca do myślenia, w którym nurkowie czują się komfortowo, przyznając się do popełnionych błędów, dyskutując o tym, co poszło nie tak i ucząc się z doświadczenia. Partnerzy powinni uczyć się od siebie nawzajem. Stwórz przestrzeń do refleksji na koniec nurkowania. Omów, co poszło dobrze, a co można było poprawić. Nalegaj na jedną lub dwie kluczowe informacje i najważniejsze wyciągnięte wnioski. Są to podstawy bezpieczeństwa psychologicznego, które instruktor powinien starać się przekazać swoim kursantom pod koniec weekendu certyfikacyjnego, oprócz umiejętności technicznych. I jako jednostka, jest to coś, czego powinniśmy szukać od samego początku naszej nurkowej podróży. Jeśli nie czujemy się bezpiecznie, aby dzielić się tym w naszej grupie, odwołajmy nurkowanie i zacznijmy od nowa.

Rozwijanie bezpieczeństwa psychicznego leży przede wszystkim w gestii instruktora lub najbardziej doświadczonego członka zespołu. Ostatecznie jednak jest to w zakresie możliwości każdego nurka. Każdy powinien brać udział w tym procesie i dążyć do osiągnięcia tego celu. Nie powinniśmy nurkować z osobami, w których towarzystwie nie czujemy się swobodnie – wiem, że łatwo powiedzieć, a trudniej zrobić! Jednak samo wypowiedzenie tego głośno jest pierwszym krokiem do zbudowania solidnego bezpieczeństwa psychicznego.

Nurkowanie, jako aktywność obarczona ryzykiem, wymaga starannego przygotowania, zaufania i pracy zespołowej. Bezpieczeństwo psychiczne wzmacnia te zachowania. Podczas prowadzenia kursu nurkowania na wodach otwartych instruktor powinien dawać przykład takich zachowań, aby kursanci chcieli je naśladować. Jako bardziej doświadczony nurek w zespole powinieneś postępować tak samo. Zapewnienie bezpieczeństwa psychicznego powinno być priorytetem podczas wszystkich nurkowań.

Budowane w najmniejszych momentach

Bezpieczeństwo psychologiczne często buduje się w drobnych gestach. Chodzi o to, aby pokazać ludziom, a nie tylko im powiedzieć, że są dostrzegani, słuchani i wspierani. Buduje się je powoli, ale łatwo można je zniszczyć. Podwodny świat jest piękny i nieprzewidywalny. Tworząc atmosferę, w której nurkowie czują się pewnie, wspierani i słuchani, możemy sprawić, że nurkowanie będzie wspaniałym doświadczeniem, a nie nieprzyjemnym. Wierzę, że możemy stworzyć taką atmosferę podczas weekendowego kursu certyfikacyjnego. Jednak aby była ona trwała, potrzeba czegoś więcej niż tylko weekendu. Musimy zapewnić, że nowi nurkowie będą do niej dążyć. Aby podążać w tym kierunku, należy nazwać bezpieczeństwo psychiczne, opisać je, a pod koniec certyfikacji podzielić się wskazówkami, jak je stworzyć. Bezpieczeństwo psychiczne należy pielęgnować z troską, aby było trwałe – i to jest największe wyzwanie!

Inne materiale dotyczące bezpieczeństwa psychologicznego, dostępne w serwisie The Human Diver:

Budowanie zespołu (etapy 1–4) – część 1 z 4

Dlaczego w nurkowaniu, tak trudno jest szybko stworzyć zespół ?

HF w nurkowaniu dla początkujących: bezpieczeństwo psychologiczne

Helene Pellerin pochodzi z Quebecu w Kanadzie. Jest profesorem anestezjologii na Uniwersytecie Laval w Quebecu oraz instruktorką w centrum symulacji Wydziału Medycznego Uniwersytetu Laval, gdzie prowadzi zajęcia z zarządzania zasobami kryzysowymi i pracy zespołowej. Program Human Diver był dla niej fantastyczną okazją i logicznym krokiem w kierunku przeniesienia swojego zainteresowania czynnikiem ludzkim z życia zawodowego do nurkowania. .

Helene jest nurkiem GUE TEC 1 i CAVE 2, divemasterem PADI oraz instruktorem Emergengy First Response (EFR) z ponad 400 nurkowaniami w ciągu ostatnich 5 lat. Nurkuje głównie w zimnych wodach, choć bardzo lubi również ciepłe wody. Zastosowanie umiejętności nietechnicznych w nurkowaniu naprawdę wzbudziło jej zainteresowanie. Zrozumienie ludzkich możliwości i sposobów ich poprawy w celu zmniejszenia liczby błędów i zwiększenia bezpieczeństwa jest jedną z najciekawszych dziedzin wiedzy. Jej celem jest promowanie rozwoju kultury sprawiedliwego traktowania poprzez rozpowszechnianie wiedzy i nauczanie umiejętności nietechnicznych nurków na wszystkich poziomach zaawansowania.  

Andrzej jest instruktorem nurkowania technicznego i nurkowania na obiegach zamkniętych. Pracuje jako konsultant do spraw bezpieczeństwa i wydajności w branży nurkowej. Z wykształcenia jest psychologiem ze specjalizacją w psychologii społecznej i psychologii bezpieczeństwa. Jego główne zainteresowania w tych dziedzinach związane są z wydajnością człowieka w ekstremalnych środowiskach oraz budowaniem zespołów o wysokiej wydajności.  Andrzej ukończył studia podyplomowe w zakresie archeologii podwodnej i zdobył doświadczenie w roli osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo nurkowania w projektach naukowych- DSO. Od 2023 roku jest instruktorem Human Factors, prowadzi polski oddział The Human Factors. www.podcisnieniem.com.pl