Czynniki Ludzkie dla początkujących: Część 4: Dlaczego widzimy a nie zauważamy?

- polish andrzej górnicki dla początkujcych jenny lord situation awareness świadomość sytuacyjna Dec 25, 2022

Większość z nas w pewnym momencie życia usłyszała zarzut, że "nie poświęca wystarczająco dużo uwagi". Jak przekonacie się na tym blogu, trudno jest jednak poświęcić więcej uwagi. Zamiast tego powinniśmy wiedzieć, na co zwracać uwagę i co zrobić po otrzymaniu odpowiedniej informacji.

Świadomość sytuacyjna to połączenie kilku rzeczy.

Numer jeden to percepcja. Percepcja oznacza rzeczy, które widzimy, słyszymy i czujemy. Jest to etap, w którym zbieramy wskazówki dotyczące naszego otoczenia lub środowiska. W nurkowaniu tymi wskazówkami są rzeczy takie jak patrzenie na manometr, aby sprawdzić ile mamy gazu, słyszenie lub zauważanie dużej ilości bąbelków z nieszczelności, czy odczuwanie zmiany ciśnienia w uszach podczas zanurzania się. Mamy ograniczoną zdolność do zauważania rzeczy wokół nas. Nie jest możliwe, aby człowiek widział, słyszał i czuł wszystko, co dzieje się w danym momencie. Z tego powodu podświadomie wybieramy, które informacje zbieramy. Opiera się to na elementach, które są dla nas w jakiś sposób istotne, czy to dlatego, że dana rzecz jest ważna, interesująca czy niebezpieczna. W jakiś sposób przyciągnęła naszą uwagę. Ponieważ jednak mamy ograniczoną zdolność do gromadzenia informacji, łatwo jest nam przeoczyć pewne rzeczy. Możemy być przeładowani innymi informacjami lub po prostu nie zdawać sobie sprawy, że ta konkretna informacja jest ważna w danym momencie.

Pewnego razu filmowałam nurka, całkowicie skupiając się na tym, by zrobić ujęcie, które sobie założyliśmy. Było to dość proste ujęcie, po prostu on zanurzał się, ale ja musiałam kontrolować swoją prędkość zanurzania, aby ustawić się we właściwym miejscu względem niego. Kiedy później oglądałem materiał, zobaczyłem, że na górze ekranu pojawiło się coś czarnego. Przy drugim oglądaniu zdałam sobie sprawę, że to była manta płynąca prosto nad głową nurka, którego filmowałam. Byłam tak skupiona na zrobieniu zdjęcia, że zupełnie nie zauważyłam ogromnego stworzenia pływającego tuż przede mną!

Część druga świadomości sytuacyjnej to Zrozumienie. To jest nasza zdolność do zrozumienia i myślenia o tym, co widzieliśmy. Przykładem tego może być instruktor nurkowania, który widzi jak kursant macha rękami. W zależności od tego ilu innych kursantów ma instruktor, jak dobrze ich zna i jak duże doświadczenie ma instruktor, zależy czy rozpozna, że to mogą być pierwsze oznaki paniki od kursanta. Jeśli inni kursanci zmagają się z czymś oczywistym, jak pływalność, to instruktor może być tym "rozproszony" i nie dostrzec wskazówki. Ktoś inny może również zobaczyć wskazówkę, ale nie zrozumieć, co ona oznacza. Kursanci mogą nie zareagować na trudną lub niebezpieczną sytuację, ponieważ nie rozumieją, co ta informacja oznacza.

Ostatnią częścią jest Projekcja. Aby mieć pełną świadomość musimy przyjąć wskazówki, zrozumieć je, a następnie przewidzieć co się stanie w ich wyniku. Doświadczony nurek poczuje ciśnienie na uszach, zrozumie, że oznacza to, że się zanurza i wie, że jeśli tego nie zatrzyma to będzie dalej opadał, więc napompuje swoje BCD.

Jest wiele czynników, które wpływają na naszą świadomość. Ile razy widzieliście kogoś, kto bawi się swoim komputerem nurkowym pod wodą, podczas gdy wokół niego dzieją się inne rzeczy, których jest zupełnie nieświadomy? Albo kogoś, kto jest tak zestresowany nawigacją, że zapomina sprawdzić na swoją ilość gazu? Dlatego właśnie trening i doświadczenie pomagają, im więcej razy widzieliście lub byliście w danej sytuacji, tym więcej zadań możecie wziąć na siebie i nadal zachować świadomość.

Świetnym przykładem tego jest mój kursant. Na jego kursie open water, pływalność zajęła większość jego koncentracji. Z tego powodu nie był w stanie myśleć o innych rzeczach i często zapominał spojrzeć na swój Manometr. Kiedy jego postępy się poprawiły, zaczął pamiętać, żeby na niego patrzeć, ale nadal był tak skupiony na swojej pływalności, że nie myślał o tym, co oznaczają liczby, na które patrzył. Często nie potrafił mi potem powiedzieć, gdzie byliśmy, kiedy zwróciłam nurkowanie, ani jaki był poziom jego gazu, kiedy to zrobiłam. Jego zdolność do zauważania rzeczy była zmniejszona z powodu przeciążenia. Z czasem doszedł do punktu, w którym nie tylko patrzył na swój manometr i rozumiał, co widzi, ale także sygnalizował mi, że nadszedł czas, aby zawrócić nurkowanie. Teraz nie tylko patrzy na swój manometr i wie, co on oznacza, ale także używa tej informacji, aby zdecydować, czy musi zmniejszyć głębokość, aby wydłużyć czas pobytu pod wodą, zmniejszając zużycie gazu. Innymi słowy, ma pełną świadomość sytuacji.

Tak więc podsumowując, świadomość sytuacyjna polega na tym, że zbieramy wskazówki (Percepcja), rozumiemy je (Zrozumienie) i wiemy, jaki będzie prawdopodobny efekt (Projekcja). Inne czynniki będą miały wpływ na te kroki, więc im bardziej możemy ograniczyć stres, rozproszenia i kompleksowość, tym łatwiej będzie nam utrzymać świadomość.

Następnym tematem w tej serii jest podejmowanie decyzji, czyli co robimy, gdy już zbierzemy wskazówki, zrozumiemy je i zorientujemy się, co oznaczają!

Inne materiały dla Was:

You can't pay MORE attention: the myth of 'loss of situation awareness'

When The Rescuer Nearly Needs Rescued! - Task Fixation 


Jenny jest pełnoetatowym instruktorem nurkowania technicznego. Przed nurkowaniem, przez 10 lat pracowała w branży turystycznej, ucząc między innymi wspinaczki, kajakarstwa, żeglarstwa, narciarstwa, speleologii i kolarstwa. Jej zainteresowanie rozwojem zespołu zaczęło się od kształcenia na świeżym powietrzu, używając go jako narzędzia, aby pomóc ludziom dowiedzieć się więcej o komunikacji, planowaniu i pracy zespołowej.

Od 2009 roku mieszka w Dahab, w Egipcie ucząc nurkowania SCUBA. Obecnie jest instruktorem trenerem technicznym TDI, instruktorem Advanced trimix, Advanced mixed gas CCR diver oraz helitrox CCR instructor.

Jenny wspierała wiele głębokich nurkowań jako część zespołu nurkowego H2O divers i pracuje jako safety diver w branży kaskaderskiej.

Jeśli chciałbyś pogłębić swoje doświadczenie nurkowe, rozważ wzięcie udziału w kursie wprowadzającym online, który zmieni twoje podejście do nurkowania, ponieważ bezpieczeństwo jest twoim postrzeganiem, odwiedź stronę internetową.